PENTERJEMAHAN SEBELUM MERDEKA

Sejarah penterjemahan buku di Malaysia lebih tertumpu kepada terbitan buku-buku agama (tauhid, usuludin, fekah dan tasauf). Anak watan Tanah Melayu yang menjalankan kerja penterjemahan muncul pada awal tahun 1930-an, iaitu Sheikh Idris al-Marbawi. Kemunculan terbitan 'Al-Islam' dan 'Seruan Al-Azhar' merupakan ruang karya terjemahan Arab-Melayu yang merangkumi pengetahuan am dan novel. Antara karya yang terkenal ialah "Asyik dan MaÊsyuk" oleh Sheikh al-Hadi dan cerita-cerita Rokambul yang disiarkan dalam akhbar "Saudara" pada awal 1930-an.

Bagaimanakah suasana penterjemahan pada peringkat awal?
     Dalam sejarah penterjemahan bahasa Melayu, banyak cerita dari India dan Semenanjung Arab telah diterjemahkan ke dalam bahasa Melayu. Contohnya Hikayat Seri Rama, Hikayat Sang Boma dan Hikayat Si Miskin dari India, manakala Hikayat Iskandar Zulkarnain, Hikayat Amir Hamzah dan Hikayat Bayan Budiman dari Arab. Beliau menggunakan istilah saduran termasuklah juga kitab agama yang dihasilkan oleh Hamzah Fansuri, Shamsuddin al-Raniri, Sheikh Abdul Samad al-Pelembangi dan Sheikh Muhamad Arshd a-Banjari. Antaranya ialah Hidayatul Salikin, Bulughul Muram, dan Minhajul Abidin. Kegiatan penterjemahan bermula dengan rasminya selepas penubuhan Pejabat Karang Mengarang Sultan Idris (SITC), Tanjung Malim, Perak. Pada tahun 1924 , O.T. Dusseck telah memohon kebenaran untuk menubuhkan Badan Menterjemah yang kemudiannya ditukar nama menjadi Pejabat Karang Mengarang (PKM).
      PKM melaksanakan tugas awalnya, iaitu menulis, menterjemah dan menyunting buku pelajaran dan novel serta menyelenggarakan percetakan karya terjemahan. PKM telah menjalankan pelbagai aktiviti. Antaranya ialah melatih penterjemah dan menggalakkan kegiatan-kegiatan lain yang berkait dengan penterjemahan seperti penganjuran kursus penyuntingan, seminar dan persidangan peringkat kebangsaan serta antarabangsa. Badan ini juga menterjemahkan perkara yang diperlukan oleh kerajaan. Kebanyakan penterjemah baharu ini berkelulusan Senior Cambridge dan berminat dalam bidang penterjemahan. Kegiatan penterjemahan amat diperlukan kerana penerbitan buku-buku teks untuk tujuan pengajaran bagi pelajar maktab tersebut.
      Antara kejayaan penerbitan PKM yang terkenal ialah The Malay School Series dan The Home Library Series. Sehingga tahun 1936, PKM telah menghasilkan 32 buku teks terbahagi kepada lima kelompok, iaitu buku teks sekolah, buku teks sejarah, buku teks matematik, geometri dan congak, buku teks ilmu alam, dan buku teks kesihatan dan latihan tubuh. Usaha yang signifikan ialah penerbitan cerita 1001 Malam daripada naskhah Inggeris yang diusahakan oleh Allayarham DatoÊ Onn Jaafar semasa beliau memimpin Lembaga Melayu pada awal 1930-an. Di sinilah juga lahir seorang tokoh ulung dan pejuang bahasa Melayu, iaitu Zainal Abidin Ahmad atau lebih dikenali sebagai Za'ba.

Nurul Izzah Binti Zainol (A168059)